Saturday, June 27, 2020

आप्पे पात्रातील साबुदाणा वडा

आप्पे पात्रातील साबुदाणा वडा

महाशिवरात्र जवळ येतेय ना मग कमी तुपातला वडा तुमच्यासाठी
साहित्य भिजवलेला साबुदाणा २वाटी ,मिरची , जीरा ,आला पेस्ट एक चमचा ,मीठ ,साखर जीरा ,चवीनुसार ,कोथांबीर बारीक चिरलेली एक चमचा ,एक मोठा बटाटा उकडलेला कुचकारून ,शेंदण्याचा कूट २ चमचे ,नि तूप किंवा बटर ,अप्पे पात्र ,

कृती -साबुदाणा,कुचकारलेला बटाटा ,कूट,पेस्ट ,मीठ ,साखर,कोथांबीर थोडा जीरा सर्व एकजीव करणे नि छोटे गोळे तयार करून ठेवणे .अप्पे पत्राचे गोल असतील त्याप्रमाणे गोळे तयार करणे ,पात्र माध्यम आचेवर गरम करून त्यात बटर किंवा तूप थोडं घालून त्यात हे गोळे घालणे नि झाकण ठेवणे मग झाकण काढून त्याला चमच्याने दुसऱ्या बाजूने भाजणे नि परत थोडा बटर किंवा तूप घालणे नि ती बाजू करून घेणे .
छान फुलतात नि खमंग होतात ,खोबऱ्याची चटणी किंवा गोड़ दह्याबरोबर खायला देणे




सुप्रिया कानडे चंद्रात्रेय ।।।

तुकडे अर्थात कुस्करा

पोळ्या उरल्या तर आपण दुसऱ्या दिवशी तुकडे अर्थात कुस्करा..नाही ना कळले अजून..अहो..आपली फोडणीची पोळी हो ..ही करतोच ना आपण. पण अलीकडेच माझी मुलगी रात्रीच्या, एक पदर्धी जेवणात, खमंग फोडणी ची पोळी कर ग आई? असे राजरोस म्हणते..नक्कीच तिला आपल्या महान परंपरेचे इतके चविष्ट प्रतिनिधित्व करणारा हा पदार्थ या फर्स्ट फूड आणि हर तऱ्हेचे हॉटेलात मिळणारे शाकाहारी पदर्धात कुठेही (चवीलाही) सापडला नसणार याची मला खात्री आहे. मीही हौशी ने मग, भरपूर कांदा मिरची कोथिंबीर घालून हळूवार केलेले ताज्या पोळीचे तुकडे कढईत मंद आचेवर वाफ येई पर्यंत ठेवते. हो आणि घाईघाईने नको ह. तब्येतीत केले तर काय लाजवाब लागतो हा पदार्थ. 


मानाच्या पानात कुणी बसायचं यासाठी सर्व पदार्थांची स्पर्धा कायम सुरु असते. फोडणीची पोळी मात्र या स्पर्धेपासून अलिप्तच आहे. पण हिला कढईत हलविताना मला पण अनाहुत अश्या रम्य बालपणी च्या आठवणी येतात..माझी आजी नावा प्रमाणेच 
*अन्नपूर्णा*. उन्हाळयात आम्ही सर्व १२ नातवंडे सुट्टी घालवायला एकत्र येत असू. नागपूरचा उन्हाळा आणि त्यात दिवसही मोठा..नातवांना सकाळ चा घरघुती नाश्ता असे..कधी सातूचे पीठ - दूध गुळात कालवलेले तर कधी आवडी प्रमाणे तिखट तेल कांदा लोणचे पोहे घालून खमंग कोरडे सुद्धा, तर कधी तक्कू तेल पोळी, तर कधी फोडणी ची पोळी..असे आलटून पालटून..पण बहुतेक सर्व नाश्त्याचे प्रकार पोळी अर्थात गव्हा बोवतीच..आता विचार करते, तर येवढ्या जास्तीच्या पोळ्या आदल्यादिवशी च करून ठेवायच्या..म्हणजे किती कष्ट त्या माऊलीचे असायचे..आणि आम्ही आपले अनेक वेळा नाहकच त्या वर्ल्ड क्लास पदार्थाला ' तुकडे ' म्हणून उपेक्षित ठरवायचो. 
खरेच फोडणीची पोळी हा पदार्थ रानातल्या एकाकी वाटेवर उमलणाऱ्या रानफुलांसारखा आहे, तरीही फार जिवाभावाचा..

लेखिका: सौ वंदना विलास वैद्य

Wednesday, April 27, 2016

श्री रेणुका माता प्रकट दिन - चैत्र कृ॥ पंचमी


                                            चैत्र कृ॥ पंचमी,श्री रेणुका माता प्रकट दिन
                                                         श्री रेणुका माता प्रकट दिन,
 
WikiGOGO - Sri RenukaDevi Sansthan, Mahurgad (mr) | Temple, mahur
Sri Renuka Devi, Mahur Temple, Mahur

🌷माहूर हे देवीच्या साडेतीन पीठांपैकी एक असून येथील पीठाची देवता रेणुकादेवी आहे. रेणुकादेवी तसेच दत्तात्रेय आणि परशुराम यांचीदेखील प्राचीन मंदिरे माहूरगडावर आहेत.येथे मंदिरासमोरच एक किल्ला आहे. देवीच्या साडेतीन शक्तिपीठांपैकी एक मूळ जागृत पीठ म्हणजे, माहूरची श्री रेणुकामाता होय. श्री परशुरामाची माता म्हणूनही रेणुकामातेला ओळखले जाते. महाराष्ट्रातील अनेक परिवारांची ही कुलदेवता आहे.देवीचे मंदिर १३ व्या शतकात देवगिरीच्या यादवकालीन राजाने बांधले आहे असे म्हटले जाते. माहूरगडावरच श्री दत्तात्रयांचा जन्म झाला अशी भाविकांची श्रद्धा आहे. आख्यायिका-

एका कथेनुसार, माता पार्वतीने कुब्ज देशाच्या राजाच्या पोटी जन्म घेतला . तिचे नाव रेणू असे ठेवण्यात आले . शंकराचा अवतार मानलेल्या जमदग्नी ऋषीबरोबर तिचे लग्न झाले . जमदग्नीच्या आश्रमात अनेक शिष्य शिकत असत . सर्वांच्या मनोकामना पूर्ण करणारी कामधेनू गाय जमदग्नीकडे
होती . राजा सहस्रार्जुनाला या कामधेनूचा मोह झाला. त्याने जमदग्नीकडे कामधेनू मागितली . ऋषीने राजाची मागणी मान्य केली नाही . तेव्हा पराक्रमी जमदग्नीपुत्र परशुराम आश्रमात नाही , हे साधून सहस्रार्जुनाने आश्रमावर हल्ला केला . आश्रम उद्ध्वस्त करून जमदग्नींना ठार मारले व कामधेनू हिरावून नेली .नंतर त्यांचा पुत्र परशुराम तिथे आला . घडला प्रकार बघून परशुरामाने क्षत्रियांचा विध्वंस करण्याची प्रतिज्ञा केली . पित्याला अग्नी देण्यासाठी कोरी भूमी हवी म्हणून त्याने कावडीच्या एका पारड्यात जमदग्नींचे पार्थिव व दुसऱ्या पारड्यात माता रेणुकेला बसवले . रानोमाळ भटकत अखेर तो माहूरगडावर आला . तिथे वास्तव्यास असलेल्या दत्तात्रेयाने त्याला कोरी भूमी दाखवली व ' इथेच पित्यावर अग्निसंस्कार 
कर ' असे सांगितले . परशुरामाने प्रथम बाण मारून मातृतीर्थ व सर्वतीर्थ निर्माण केले . या पाण्याने स्नान घालून जमदग्नीवर अंत्यसंस्कार केले . यावेळी माता रेणुका सती गेली . या सर्व विधींचे पौरोहित्य दत्तात्रेयांनी केले .

त्यानंतर परशुरामाला माता रेणुकेची खूप आठवण येऊ लागली . तो दु:खी होऊन शोक करत होता, तोच आकाशवाणी झाली . ' तुझी आई जमिनीतून वर येऊन तुला दर्शन देईल . फक्त तू मागे पाहू नकोस .' परंतु परशुरामाची उत्सुकता चाळवली गेल्याने त्याने मागे वळून बघितले. त्यावेळी रेणुकामातेचे केवळ मुखच जमिनीतून वर आले होते . तेवढेच परशुरामाला दिसले . या तांदळारूपातल्या मुखाचीच माहूरला पूजा होते . परशुरामाला या डोंगरावर मातेचे दर्शन झाले म्हणून याला ' मातापूर ' म्हणू लागले . शेजारच्या आंध्रप्रदेशात ' ऊर ' म्हणजे गाव ते ' माऊर ' आणि पुढे ' माहूर ' झाले..!!
श्री रेणुका मातेच्या प्रकट दिनी भगवती आपणास सुख समृध्दी समाधान देवो हिच भगवती चरणी प्रार्थना

Tuesday, April 26, 2016

आवळ्या चे लोणचे


Goose Berry / Awala is power packed with vitamin C and we try to see that, we eat this to easily available seasonal fruit.

Maharashtrian make pickles /लोणचे , jams / mor awala and sun dried items like awalkanthi (this is spiced and salted pieces to be chewed post lunch), sweeten sun dried awala is made in recent times.

awala fruit | Borawake Organic Awala / Amla Suppliers | Wholesale ...
Raw Awale
Today I am writing the recipe of आवळ्या चे लोणचे / pickle of goose berry. This pickle can be termed as instant pickle and should be consumed as early as possible. However, whenever, I made this pickle, I could use it for months together and on few occasions for a year or so.

Well the key to preserve any pickle is to add enough salt in the first place. Secondly, each time you want to eat, use a clean spoon and once done remove the spoon. Refrigerating (not freezing) the pickle will increase self life.

Buy big and light green colour awale. Wash them and place them in a steel container which you can keep in your pressure cooker. Do not add water to the container in which you have placed the awale. Now pressure cook them just with one whistle. Over cooking with make them bitter, so just the right cooking is required. With the water content in the cooker, theses awale gets cooked. Remove them once the pressure is gone and press each of them on the head of the fruit. It easily splits and opens on the lines of the fruit into small elongated pieces as seen in the picture.


Apali Marathi Padhat
Cooked and split awale

Pickling the cooked awale:

For 2 cups of cooked awale-

Masala:

1) 4 table spoon of oil.
2) 2 table spoon Mohari dal / mustard dal
3) 2 tea spoon Methi dane/ fenugreek seeds
4)  1 tea spoon Asafoetida हींग
5) 1/2 tea spoon turmeric
6) 3 tea spoon red chili powder
7)  Salt to taste 


Method: 

1) Heat 1 table spoon oil in a thick bottom pan and add
Methi dane/ fenugreek seeds, fry until brown and then crush them to make a powder. Keep aside.


2) Now add the remaining oil to the pan and once hot, add Mohari dal / mustard dal, let it turn light brown.

3) Add Asafoetida हींग  and add turmeric and lastly red chili powder.

4) Let the above seasoning / phodani cool.

5) Add salt to the cooked awale and mix it well. The add the cooled seasoning/ phodani and the Methi dane/ fenugreek seeds powder, as shown in the picture.

Mix everything well and keep it in a clean glass jar or bottle. Serve during meals.

 
Apali Marathi Padhat
आवळ्या चे लोणचे

Sunday, April 24, 2016

मेथांबा - कैरी चा

Many a times, you get mangoes and after cutting and tasting it, you find it a bit sour to eat them raw. So then what to do? 

मेथांबा - Methamba is the answer. As the name suggests, methi seeds / fenugreek is a must to prepare this recipe.

To prepare this dish, we need the following ingredients:

1. 1 cup mango pieces
2. 2 table spoon oil
3. 1 tea spoon mustard seeds 
4. 2 table spoon fenugreek seeds/methi dane
5. 2 chopped green chilies
6. 10 separated curry leaves/kadhi patta
7. 1/2 tea spoon Asafoetida हींग
8. 1/2 tea spoon turmeric
9. 1 tea spoon red chili powder
10. 4 table spoon crushed jaggery / gud or as per taste
11. Salt to taste 

Preparation:
Cut mango into pieces by slicing it as shown in the picture, we do not need exact square or so. Also use the seed in the mango.


Apali Marathi Padhat
Pieces of mango

Method: 

1) Heat oil in a thick bottom pan.

2) Add mustard seeds, let it pop

3) Add fenugreek seeds fry until brown

4) Add Asafoetida हींग, then add chopped green chilies, curry leaves/kadhi patta, let them get fried a bit and add turmeric and lastly red chili powder.

5) Now add the cut mango pieces and mix well as shown in the picture.


Apali Marathi Padhat
Adding the mango to the seasoning


Cover it for 5 minutes and now add salt to it and mix well. Let it cook for another few minutes, you will see the colour change (it becomes transparent). Now add jaggery to it and again mix well and let it be on heat for few minutes. Once done, the methamba
looks as seen in the picture.

This is eaten as a side dish with chapati.
 
Cooked and done 'methamba'

Friday, April 22, 2016

हनुमान जयंती - चैत्र शुक्ल पूर्णिमा जन्माेत्सव, शोभायात्रा, महाप्रसाद

                                            

On the occasion of Hanuman 

Jayanti, I wish to share that our 

batchmate Dilip Talewar of B is a 

great devotee of Lord Hanuman. He 

is in managing committee of 

Hanuman Temple of Lendra Park 

Ramdaspeth and every year 

sponsors mahaprasaad to hundreads 

and hundreads of devotees. Let us  

congratulate him for noble work 

and 

wish well for future too. Happy Hanuman Jayanti to all.

Dilip Talewar: JAI SHREE HANUMAN,
 
Dear Friends
 
On the occasion of HANUMAN JAYANTI
 
You and your family are cordially invited to attend the MAHAPRASAD today 23rd April at 7.30 pm 

onwards, Place:- Hanuman Mandir Deosthan,
 
Lendra park, Ramdaspeth.


invitation

invitation


                         || श्री हनुमान जन्माेत्सव ||

आमचं हनुमान मंदिर ३०० /४०० वर्ष जुने आहे .सर्वप्रथम कलश

स्थापना केली जाते . पहाटे ४ वा़जता मंदिरातील मुर्तीला पंचाम्रुताने

अभिषेक केला जाताे . त्यानंतर सकाळी ६ वा. हनुमान जन्मोत्सव

साजरा केला जाताे . नंतर राम संकिर्तन , भजन दिवसभर सुरु असते .

संध्याकाळी भव्य अशी शोभायात्रा काढली जाते ,ज्यात स्थानिक

आनंदाने सहभागी हाेतात . शेवटी महाप्रसादाचे वाटप केले जाते .

त्याचा लाभ ४ ते ५ हजार लाेक घेतात तसेच सहकार्य ही करतात .

-  Dilip Talewar


                     
miravanuk
yatra
palakhi
Palakhi
Bhavik
                                                                                 








1.
हनुमान जयंती एक हिन्दू पर्व होता है। यह चैत्र माह की पूर्णीमा को मनाया जाता है। इस दिन हनुमानजी का जन्म हुआ माना जाता है। श्री हनुमान जी की जयंती की तिथि के विषय में दो मत प्रचलित हैं 1) चैत्र शुक्ल पूर्णिमा 2)  कार्तिक कृष्ण चतुर्दशी!

हनुमत जयंती के दिन श्री हनुमान जी की भक्ति पूर्वक आराधना करनी चाहिए हनुमान जी को रूद्र के आठ अवतारों में से एक माना जाता है। हनुमान भगवान शिव के ग्यारहवें अवतार थे।

रावण के विरुद्ध युद्ध में भगवान राम की मदद के लिए हनुमान का रूप धारण किया था। भगवान राम के प्रति हनुमानजी की निष्ठां, सेवा एवं भक्ति का सम्पूर्ण वर्णन रामायण में मिलता है।

भगवान राम त्रेतायुग में धर्म की स्थापना करके पृथ्वी से अपने लोक बैकुण्ठ चले गये। लेकिन भगवान राम ने धर्म की रक्षा के लिए प्रलय काल तक हनुमान को 
पृथ्वी पर रहने का आग्रह किया। इसके लिए राम ने हनुमान ही को अमरता का वरदान दिया।

इस वरदान के कारण हनुमान जी आज भी जीवित हैं और भगवान के भक्तों और धर्म की रक्षा में लगे हुए हैं। हनुमान जी के जीवित होने के प्रमाण समय-समय पर 
प्राप्त होते रहें जो इस बात को प्रमाणित करता है कि हनुमान जी आज भी 

जीवित हैं।
16वी सदी के महान संत कवि तुलसीदास जी को हनुमान की कृपा से राम जी के दर्शन प्राप्त हुए। कथा है कि हनुमान जी ने तुलसीदास जी से कहा था कि राम और लक्ष्मण चित्रकूट नियमित आते रहते हैं। मैं वृक्ष पर तोता बनकर बैठा रहूंगा जब राम और लक्ष्मण आएंगे मैं आपको संकेत दे दूंगा।

हनुमान जी की आज्ञा के अनुसार तुलसीदास जी चित्रकूट घाट पर बैठ गये और 

सभी आने जाने वालों को चंदन लगाने लगे। राम और लक्ष्मण जब आये तो 
हनुमान जी गाने लगे 'चित्रकूट के घाट पै, भई संतन के भीर। तुलसीदास चंदन घिसै, तिलक देत रघुबीर।।' हनुमान के यह वचन सुनते ही तुलसीदास प्रभु राम और लक्ष्मण को निहारने लगे।' इस प्रकार तुलसीदा को राम जी के दर्शन हुए।
तुलसीदास की बढ़ती हुई कीर्ति से प्रभावित होकर अकबर ने एक बार तुलसीदास जी को अपने दरबार में बुलाया। तुलसीदास जी को अकबर ने कोई चमत्कार दिखाने के लिए कहा, जिसे तुलसीदास जी ने अस्वीकार कर दिया। क्रोधित होकर अकबर ने तुलसीदास को जेल में डाल दिया। जेल में तुलसीदास जी ने हनुमान की अराधना शुरू कर दी।

इतने में चमत्कार यह हुआ कि बंदरों ने अकबर के महल पर आक्रमण कर दिया। बंदरों के उत्पात से अकबर भयभीत हो गया। अकबर को समझ में आ गया कि तुलसीदास जी को जेल में डालने के कारण हनुमान जी नाराज हो गये हैं। बंदरों के उत्पात का कारण यही है। अकबर ने संत तुलसीदास जी से क्षमा मांगी और उन्हें जेल से मुक्त कर दिया।

तुलसीदास जी से पहले हनुमान जी की मुलाकात त्रेतायुग में महाभारत युद्घ से पहले पाण्डु पुत्र भीम से हुई थी। भीम की विनती पर युद्घ के समय हनुमान जी ने पाण्डवों की सहायता करने का आश्वासन दिया था।

माना जाता है कि महाभारत युद्घ के समय अर्जुन के रथ का ध्वज थाम कर महावीर हनुमान बैठे थे। इसी कारण तीखे वाणों से भी अर्जुन का रथ पीछे नहीं होता था और संपूर्ण युद्घ के दौरान अर्जुन के रथ का ध्वज लहराता रहा।


किया था जिसके चलते हनुमान की ठुड्डी टूट गई थी जिसके कारण उन्हें हनुमान कहा जाता है।

आपको पता है कि हनुमान जी हमेशा लाल रंग में ही क्यों दिखायी देते हैं? एक बार बचपन में हनुमान जी ने अपनी मां को मांग में सिंदूर लगाते हुए देखकर पूछा तो उनकी मां ने कहा कि वो अपने प्रभु यानी अपने पति को खुश करने और उनकी लंबी आयु के लिए अपनी मांग में सिंदूर लगाती है, इसलिए हनुमान जी ने सोचा कि जब चुटकी भर सिंदूर से ही मां के भगवान प्रसन्न हो सकते हैं तो मैं अपने पूरे शरीर को सिंदूर से रंग लगा लेता हूं, तभी से हनुमान जी हमेशा लाल सिंदूर में रंगे हुए दिखायी देते हैं।

हनुमानजी बुद्धि और बल के दाता हैं। उत्तरकांड में भगवान राम ने हनुमानजी को प्रज्ञा, धीर, वीर, राजनीति में निपुण आदि विशेषणों से संबोधित किया है। हनुमानजी बल और बुद्धि से संपन्न हैं। हनुमान को मनोकामना पूर्ण करने वाला देवता माना जाता है, इसलिए मन्नत मानने वाले अनेक स्त्री-पुरुष हनुमान की मूर्ति की श्रद्धापूर्वक निर्धारित प्रदक्षिणा करते हैं। कई लोगों को आश्चर्य होता है कि, जब किसी कन्या का विवाह न तय हो रहा हो, तो उसे ब्रह्मचारी हनुमान की उपासना करने को कहा जाता है। चैत्र पूर्णिमा के दिन हनुमान जयंती मनाई जाती है।


2.




मारुती हे आपल्या पत्नी सोबत ।।।।अगदी दुर्मिळ फोटो आहे। त्यांचे मंदिर हे कर्नाटक मधील खम्माम याच ठिकाणी आहे।।

🌞☀। जय श्रीहनुमान । ☀🌞
 


आपणास माहीत आहे का ?


मारुती विवाहीत होता !!

आपल्याला मारुती नाव काढल्यावर एकटा दिसणार, दुसऱ्या देवांसारखा पत्नीबरोबर दिसणार नाही. आपणास तसे पाहायचे असेल, तर आंध्र प्रदेशातील खम्माम जिल्ह्यात जावे लागेल. तेथे मारुतीचे एक प्राचीन मंदिर आहे. हे एकमेव मंदिर आहे. जिथे मारुती आपल्या पत्नी समवेत आहे.
मारुतीने विवाह का केला ?

अशी आख्यायिका आहे की, जेव्हा मारुती त्याचे गुरू सूर्य, ह्यांच्याकडून विद्या शिकत होते, तेव्हा त्याला ९ विद्यांपैकी ५ विद्या शिकवल्या, पण शिल्लक ४ विद्या शिकण्यासाठी विवाहीत असणे गरजेचे होते. (तशी अटच असते.) आजीवन ब्रह्मचारी राहाण्याचे व्रत घेतलेला मारुती खूपच बेचैन झाला. शिष्याला द्विधा मनस्थितीत पाहून सूर्यदेवांनी सांगितले की, तु माझ्या मुलीशी विवाह कर. सूर्यदेवांची मुलगी सुवर्चला तपस्विनी होती. मारुतीबरोबर विवाह करून सुर्वचला परत तपस्या करायला गेली. अशा प्रकारे मारुतीने विवाहाची अट पूर्ण केली होती आणि ब्रह्मचारी राहाण्याचे व्रतही पाळले होते. मारुतीच्या या विवाहाचा उल्लेख पराशर संहीतेमध्ये आहे.
 

खम्माम या ठिकाणी विवाहीत जोडप्याने येऊन त्या सपत्निक मारुतीचे दर्शन घेतले, तर त्या दांपत्यामध्ये प्रेम, सुख-शांती नांदते, अशी धारणा आहे.
अष्टसिद्धी असलेला, मनोजीवी व बुद्धीमंतांत श्रेष्ठ हनुमान:-
'भारतीय योगशास्त्रातील
१. अणिमा,
२. महिमा,
३. लघिमा,
४. गरिमा,
५. ईशित्व,
६. वशित्व,
७. प्राकाम्य व
८. प्राप्‍ती या अष्टसिद्धी होत.
 

या सिद्धींद्वारे साधक आपले शरीर हवे तेवढे लहान, मोठे, जड, हलके, सूक्ष्म व विशाल करू शकतो.
 

उपासना करून हनुमानाने या सर्व सिद्धी प्राप्‍त केल्या होत्या व त्यांचा उपयोग सीतेचा शोध घेण्याच्या प्रयत्‍नात कुशलतापूर्वक केलेला आपणास दिसतो.
 

हनुमान हा मनोजीवी (मनाच्या वेगाने जाणारा) व बुद्धीमंतांत श्रेष्ठ होता.
ज्या स्त्रीला पूर्वी कधीही पाहिलेले नाही, तिचा शोध परक्या, अनोळखी राज्यात व तेही बलाढ्य सत्ताधिशाच्या प्रदेशात जाऊन एकट्याने घेण्याचे अतिशय कठीण आव्हान त्याने स्वीकारले होते.
 

यावरून त्याच्या बुद्धीचे श्रेष्ठत्व व आत्मविश्‍वास यांची कल्पना आपणास येते.

3.

पहली बार हनुमान चालीसा को मुझे किसी ने अंग्रेजी में अनुवाद कर भेजा हे जिसे में आपको शेयर कर रहा हु।
First time Hanuman Chalisa translated in English....aap sab padhe aur anandit ho!!

श्रीगुरु चरन सरोज रज बी
In the Lotus feet of my teacher/Guardian

निज मन मुकुर सुधारि।
I purify the mirror of my heart

बरनउँ रघुबर बिमल जसु
I illustrate the story of immaculate Rama

जो दायकु फल चारि॥
which bestows four fruits (The 4 Purusharth : desire, prosperity, righteousness, liberation)

बुद्धिहीन तनु जानिकै
Considering myself as frail & unwise

सुमिरौं पवनकुमार।
I contemplate Son of Wind (Hanuman)

बल बुद्धिविद्या देहु मोहिं
to impart power, knowledge & civilization

हरहु कलेश विकार ॥
& to eradicate all the miseries of life.

जय हनुमान ज्ञान गुन सागर।
I glorify lord Hanuman, the deep sea of knowledge & virtues

जय कपीस तिहुँ लोक उजागर॥
I glorify The Monkey man "Vanara", who lightens the three worlds (earth, atmosphere & beyond)

राम दूत अतुलित बल धामा।
I glorify the faithful envoy of lord Ram,

अंजनि पुत्र पवनसुत नामा॥
who is also known as son of anjana (anjaniputra) & wind's son (pavansuta)

महाबीर बिक्रम बजरंगी।
You are the distinguished warrior, the courageous & possess strength as "Indra's vajra"

कुमति निवार सुमति के संगी॥
You demolish despicable mind and befriend fine intellect

कंचन बरन बिराज सुबेसा।
being gold complexioned he dwells in his handsome form

कानन कुंडल कुंचित केसा॥
You adorn earrings & curly hair.

हाथ बज्र औ ध्वजा बिराजै। 
You hold "Vajra" in one hand & flag in the other

काँधे मूँज जनेऊ साजै॥
You adorn the sacred thread "Janeu" prepared by "Munja grass" on your shoulder

शंकर सुवन केसरी नंदन।
You are the delight of Shiva, the son of Kesari

तेज प्रताप महा जग बंदन॥
You possess a majestic aura & are admired by the whole world

बिद्यावान गुनी अति चातुर।
You are the laudable abode of the eighteen types of Vidya

राम काज करिबे को आतुर॥
You are always willing to serve lord Rama

प्रभु चरित्र सुनिबे को रसिया।
You adore listening Lord Rama's legends

राम लखन सीता मन बसिया॥
You reside in the heart of Rama, his wife Sita & his younger brother Lakshman.

सूक्ष्म रूप धरी सियहिं दिखावा।
You searched Sita by adorning the miniscule form

बिकट रूप धरि लंक जरावा॥
And you set gold made Lanka ablaze by appearing in an outsized form

भीम रूप धरि असुर सँहारे।
You destroyed all the demons by taking horrendous form

रामचन्द्र के काज सँवारे॥
And that is how you performed all the deeds of Sri Rama.

लाय सँजीवनि लखन जियाए।
You carried the Dronagiri Mountain from Himalayas, which contained Sanjeevani to Lanka and saved Lakshman.

श्रीरघुबीर हरषि उर लाए॥
Elated by this act Sri Rama embraced you.

रघुपति कीन्हीं बहुत बड़ाई।
Rama applauded many times.

तुम मम प्रिय भरतहि सम भाई॥
Rama even said that you are dear to him just like his brother Bharat.

सहस बदन तुम्हरो जस गावैं।
Thousands of people will pay tribute to you

अस कहि श्रीपति कंठ लगावैं॥
Saying this; Rama again embraces you

सनकादिक ब्रह्मादि मुनीसा।
Many saints like Bhramha & Munisha

नारद सारद सहित अहीसा॥
Narad & Sarad have blessed Hanuman.

जम कुबेर दिक्पाल जहाँ ते।
Yama Kuber & Dikpal

कबी कोबिद कहि सकैं कहाँ ते॥
Kavi & Kovid, none could elucidate Hanuman's glory.

तुम उपकार सुग्रीवहिं कीन्हा।
You were extreme benevolent to Sugreev

राम मिलाय राजपद दीन्हा॥
Befriended him with Rama & acquired him his Kingdom Kishkindha

तुम्हरो मन्त्र बिभीषन माना।
Even Vibhishan endorsed your mantra, as a result, became king of Lanka

लंकेश्वर भए सब जग जाना॥
Ravan, former king of Lanka, was scared of you.

जुग सहस्र जोजन पर भानू।
Sun, which is at thousands of distance from Earth

लील्यो ताहि मधुर फल जानू॥
You swallowed it believing it to be a syrupy fruit.

प्रभु मुद्रिका मेलि मुख माहीं।
Placing the ring in your mouth

जलधि लाँघि गये अचरज नाहीं॥
Its not astounding that you leaped the ocean

दुर्गम काज जगत के जेते ।
The obscure tasks of the world

सुगम अनुग्रह तुम्हरे तेते॥
were achieved by your grace

राम दुआरे तुम रखवारे।
You are the concierge & guardian of Rama's court

होत न आज्ञा बिनु पैसारे॥
No one can enter in his court without your consent

सब सुख लहै तुम्हारी शरना।
All pleasures are attained by your refugee

तुम रक्षक काहू को डर ना॥
No fear can abode the one whom you protect

आपन तेज सम्हारो आपै ।
Once you commemorate your powers

तीनौं लोक हाँक ते काँपे॥
all three world's start trembling with fear

भूत पिशाच निकट नहिं आवै।
Evil spirits can not disturb

महाबीर जब नाम सुनावै॥
when one sings your hymns & remembers you.

नासै रोग हरै सब पीरा।
you destroy all the ailments & take away all the pessimism

जपत निरंतर हनुमत बीरा॥
of those who regular remember you.

सब पर राम तपस्वी राजा।
Though Rama is the Supreme Being

तिन के काज सकल तुम साजा॥
you accomplish all his tasks.

और मनोरथ जो कोई लावै।
If anyone ever desires for something

तासु अमित जीवन फल पावै॥
You fulfill his desires manifolds

साधु संत के तुम रखवारे।
You are Saints & the one who meditates protector

असुर निकंदन राम दुलारे॥
You slay demons & are dear to Rama

अष्ट सिद्धि नौ निधि के दाता।
You possess eight supernatural powers & nine treasures

अस बर दीन्ह जानकी माता॥
and this has been granted to you by Rama's wife Sita.

तुम्हरे भजन राम को पावै।
Whoever sings your hymns directly possess the Supreme Being, Rama

जनम जनम के दुख बिसरावै॥
and gets rid of all the adversities & negativities of life.

अंत काल रघुबर पुर जाई।
The one who is y our devotee, goes to the Supreme being's abode after his body death

जहाँ जन्म हरिभक्त कहाई॥
And when they are reborn after that, they are always known as God's devotees

और देवता चित्त न धरई।
Anyone who does not prayer to any other God

हनुमत सेइ सर्व सुख करई॥
but only to you, even he attains all the treasures of life ( generally it is said that every god imparts something or the other)

संकट कटै मिटै सब पीरा।
All the ailments vanish & one is relieved from all the adversities

जो सुमिरै हनुमत बलबीरा॥
once when someone becomes your devotee & remembers you.

जय जय जय हनुमान गोसाईं।
I praise the victorious , the master of all senses, Hanuman

कृपा करहु गुरुदेव की नाईं॥
just like guru showers his blessings on his disciple, shower me with your blessings

जो शत बार पाठ कर कोई।
The one who recites this hymn 100 times

छूटहि बंदि महा सुख होई॥
All his troubles vanish & he gains all the life's treasures.

जो यह पढ़ै हनुमान चालीसा।
Who ever recites this Chalisa

होय सिद्धि साखी गौरीसा॥
obtains all the powers & lord Shiva is the witness of this.

तुलसीदास सदा हरि चेरा।
Tulsidas, who is the writer of this Chalisa, will always remain you disciple

कीजै नाथ हृदय महँ डेरा॥
and he prays to the lord enshrine in his soul always.

पवनतनय संकट हरन मंगल मूरति रूप।
I call upon son of wind, an auspicious form to remove all miseries of my life

राम लखन सीता सहित हृदय बसहु सुर भूप॥
I pray to you to reside in my heart with Rama, Sita & Lakshman.

"RAM RAM JI" 

                                

4.
Maruti Stotra

मनोजवं मारुततुल्यवेगं
जितेन्द्रियं बुद्धिमतां वरिष्ठं
वातात्मजं वानरयूथमुख्यं
श्रीरामदूतं शरण्यम् प्रपद्द्ये.

5.
Lyric of famous Marathi song on Hanuman:

अंजनीच्या सुता तुला रामाचं वरदान
एक मुखाने बोला बोला जय जय हनुमान

दिव्य तुझी राम भक्ती भव्य तुझी काया
बालपणी गेलासी तू सूर्याला धराया
हादरली ही धरणी, थरथरले आसमान

लक्ष्मणा आली मुर्च्छा लागुनिया बाण
द्रोणागिरीसाठी राया केले तू उड्डाण
तळहातावर आला घेऊनी पंचप्राण

सीतामाई शोधासाठी गाठलीस लंका
तिथे रामनामाचा तू वाजविला डंका
दैत्य खवळले सारे परि हसले बिभिषण

हार तुला नवरत्नांचा जानकीने घातला
पाहिलेस फोडुन मोती राम कुठे आतला
उघडुनी आपली छाती दाविले प्रभु भगवान

आले किती गेले किती संपले भरारा
तुझ्या परि नावाचा रे अजुनी दरारा
धावत ये लवकरी आम्ही झालो रे हैराण

धन्य तुझे रामराज्य धन्य तुझी सेवा
तुझे भक्त आम्ही सारे उपाशी का देवा
घे बोलावून आता कंठाशी आले प्राण

Thursday, April 21, 2016

Tikhat Sanza @ Uppit @ Upama......evolution of upama





There is a subtle difference in the making of tikhat sanza / uppit and upama.

Basically roasting of rava / semolina  is important for making tikhat sanza / uppit and upama. Rava used for this is of the coarse variety. Rava must be roasted with care as it should not get burnt, so here you need to keep shifting with the spatula while on heat or you get ready roasted rava packets in the store.

Thikat Sanza is colour as you add halad/ turmeric powder and Upama is white in colour except red whole chili no powder is added. Thikhat Sanza doesnot have any vegetables except kanda, whereas in upama, we can add french beans, carrots, tomatoes (optional), green peas along with kanda. Also it is garnished with coriander leaves and grates coconut.

For making 'Tikhat Sanza', you just need onion /kanda, hirvi mirchi/ green chilies, laal tikhat / chilli powder, halad / haldi/ turmeric and rava. This is a traditional warhadi dish and famous breakfast item. Warhad must have been basically a very dry place and so most of our dishes don't include any combination of vegetables. Also any dish that is salty has lot of spice or ret hot pepper / chili powder. prepare

Tikhat sanza / uppit
Ingredients: for a cup of rava, take oil, mustard seeds, 2 green chilies (less if you donot like it hot), 1/2 tea spoon turmeric powder/ halad, 2 tea spoon chili powder/tikhat, 1/2 kanda /onion (medium size), salt.

Method: Heat oil in a thick bottom pan, add mustard seeds, let it crackle then add chopped kanda/onion and chopped green chilies, mix well and let it cook until it turns pink and transparent. Once done add turmeric powder/ halad and chili powder/ tikhat. Add the roasted rava and mix well. Add salt. Now add 2 cups of boiled water and cover it. Let it cook for few minutes on simmer heat. Serve hot.

Upama
Upama is a urban version of tikhat sanza / uppit. The concept is basically same and even the method is almost same. I am saying almost here for the preparation method, because the last step differs when it comes to adding water. So once your phodani i.e  the main mix of  oil, mustard seeds, chilies, kanda /onion, curry patta and vegetables is done, you can add rava and later hot water the required quantity to this mix OR you add your water first let it boil with the mix and then add rava.

Another important point is always add dry ingredients like red chili, pea nuts, dry coconut pieces first in the hot oil and then add kanda and other vegetables.  


Upama made from rava

With globalization, oats has been introduced to us and I have made 'upma' of oats.

Ingredients: for a cup of oats (rava in regular upama), take oil, mustard seeds, 1 table spoon udad dal, red whole chili, 1/2 pea nuts (optional), few curry leaves, 1/2 kanda /onion (medium size), mix of vegetables like french beans and carrots 1/2 cup (optional), 1 tomato chopped (optional).

Method: Heat oil in a thick bottom pan, add mustard seeds, let it crackle then add udad dal, red chili pieces, pea nuts and fry until brown, then add chopped kanda/onion and vegetables mix well and let it cook until the raw crunch is gone, then add roasted oats and mix well. Now add 1 and 1/2 cups of boiled water and cover it. Let it cook for few minutes on simmer heat. Garnish with coriander and grated coconut. Serve hot.

Now the see the picture gallery:


Apali Marathi padhat
Step 1. Roast Oats until light brown and leaves a nice aroma.

Apali Marathi padhat
Step 2. Heat oil, add mustard seeds, after crackling add udad dal, read chilies and pea nuts

Vandana Vilas Vaidya
Step 3: Add chopped onion and curry leaves/kadhi patta
Vandana Vilas Vaidya
Step 4: Add green peas and vegetables (optional)

Vandana Vilas Vaidya
Step 5: Add roasted oats and mix well


Vandana Vilas Vaidya
Step 6: Add 1 1/2 cup of water: 1 cup of Oats, add salt to taste and let it cook.

Apali Marathi padth
Step 9: Once cooked, sprinkle chopped coriander and grated fresh coconut


Apali Marathi padhat
Step 8: Serve hot :)

Do write to me, if you need any clarification.